Podcasts voor en door mensen met een rolstoel

In deze blog duiken we in de wereld van de podcasts. We spreken met podcastmaker en Sunrise Medical ambassadeur Tirzah López en gaan op zoek naar podcasts voor en door rolstoelers.  

Podcasts bieden veel ruimte voor diversiteit en allerlei onderwerpen waarvoor niet of nauwelijks plek is in mainstream media zoals tv en radio. Podcasting is daarmee een uitstekend podium voor verhalen en discussies voor en door mensen met een rolstoel. Die gesprekken zijn belangrijk, want gezien en gehoord worden is een voorwaarde voor een meer inclusieve samenleving, met minder beperkingen voor ‘mensen met een beperking’.

Podcasts versus andere media

Wat hebben podcasts je als rolstoeler te bieden dat andere media niet hebben? Genoeg!

Het is natuurlijk sowieso handig dat je podcasts eigenlijk overal en op elk moment kunt beluisteren en terugluisteren. Thuis of onderweg, op je laptop of je telefoon: het enige wat je nodig hebt is een internetverbinding en speakers of oordoppen. En alhoewel dit in de toekomst zou kunnen veranderen, zijn de meeste podcasts gratis te beluisteren, zonder abonnement of verplichte account.

Podcasts bieden kleinschaligheid, intimiteit en veel ruimte voor nuance en discussie. Het is niet zo dat iedereen ‘even een eigen podcast show’ kan maken, maar veel is er ook niet voor nodig. Er zijn mensen die met een laag budget, beperkte kennis en techniek de mooiste podcasts maken!

Wat je bij podcasts soms kan missen is beeld en de mogelijkheid tot interactie. Daarom wordt podcast vaak gebruikt in combinatie met YouTube en social media. Sommige podcasts worden via transcriptie omgezet naar tekst waardoor ze ook toegankelijk zijn voor slechthorenden.

Podcasts zijn relatief onafhankelijke media. Er is geen commerciële druk om ‘het grote publiek’ te vermaken en vast te houden zoals bij tv of radio. Daar moet elk onderwerp vechten voor aandacht en zendtijd. Op tv is iedereen bijzonder (dapper, zielig, sportief, succesvol…). Want als je niet een beetje bijzonder bent, ben je ook niet interessant. Dat geldt ook voor rolstoelers. Maar niet iedere rolstoeler is in de wieg gelegd om Paralympisch kampioen of Miss Wheelchair World te worden. Rolstoelers zijn geen superhelden. En rolstoelers zijn zeker niet de hele dag bezig met gehandicapt zijn.

Podcasts voor meer nuance en diepgang

Gelukkig is er op tv en in andere media een trend om een meer realistisch en divers beeld te schetsen van rolstoelers (en andere kortgezegd ‘gehandicapten’, sorry voor de term). Dat is positief voor verdere integratie en emancipatie. Hoe persoonlijker en diverser het beeld, des te beter kunnen mensen zich inleven. Dat is belangrijk als je wilt dat ze anders met je omgaan, van mens tot mens, en van samenleving tot subgroep.

Het onderling uitwisselen van persoonlijke ervaringen, tips en meningen is ook een waardevol aspect van podcasts. Zeker jonge of ‘nieuwe’ rolstoelers die worstelen met grote veranderingen en vragen, kunnen in podcasts informatie, aansluiting en herkenning vinden.

Je kunt je ontwikkelen door naar podcasts te luisteren maar je kunt ze natuurlijk ook zelf maken! Neem een voorbeeld aan De Dwarsliggers Zoë, Jimmy en Tirzah: drie jonge mensen die podcasts maken over leven met een dwarslaesie. Tirzah vertelt ons er meer over.

De Dwarsliggers: de podcastshow voor en door jonge mensen met een dwarslaesie

Tirzah, waarom zijn jullie een podcast begonnen? ‘We vonden dat er voor jongeren te weinig informatie is over leven met een dwarslaesie. Daardoor moet je allerlei dingen zelf uitzoeken en uitvinden. Het is handiger en sneller als je gebruik kunt maken van de tips en ervaringen van anderen.’

‘Ik leef nu enkele jaren met een dwarslaesie. Vooral in de periode na het revalidatiecentrum komt er veel op je af, zowel praktisch als mentaal. Dan is het fijn om van anderen te horen hoe zij daarmee omgaan en wat je kunt bereiken.’

‘Via De Dwarsliggers kunnen we onze ervaringen delen met anderen. We begonnen als eerste Nederlandstalige podcast voor rolstoelers heel knullig: geen ervaring, geen fatsoenlijke microfoonset, geen planning of structuur. Maar we worden steeds beter en bekender 😊.’

‘Het is wel worstelen met de tijd en planning. We doen dit onbezoldigd, naast ons werk en andere bezigheden. Het is ontzettend leuk en leerzaam om gasten te spreken maar het kost veel voorbereidingstijd die we niet altijd hebben. Wil je ons steunen? Op ons Spotifykanaal kun je onze uitzendingen raten en delen met anderen.’

Wat zou je aanraden als anderen ook een podcast wil beginnen? ‘Doen! Ik vind het leuk en goed voor mijn ontwikkeling. Als je wilt starten heb ik nog twee tips voor je. Eén: zorg voor goed geluid, anders haken luisteraars af. Twee: zorg dat je structuur en een opzet hebt voordat je begint met opnemen.’

Beluister de Dwarsliggers via Spotify, Apple of Podbean. Wil je tips of heb je tips voor De Dwarsliggers? Neem contact op via Insta of Facebook.

Meer Nederlandstalige podcasts voor en door rolstoelers

De Onbeperkt podcast

De Onbeperkt podcast van Uniek Sporten gaat over het overwinnen van beperkingen. De show wordt gehost door Eva Eikhout en Wilfred Genee. Elke aflevering gaan zij in gesprek met bekende en minder bekende parasporters (en anderen) over hun beperkingen en talenten. Deze gesprekken gaan vooral ook over de karaktereigenschappen en vooroordelen die je beperken (of juist sterker maken). Elke podcast is te beluisteren als podcast of te bekijken op YouTube.

Crashen met WheelChair Mafia

De WheelChair Mafia had al een YouTubekanaal maar is nu (april 2022) ook begonnen met een podcast. De eerste aflevering gaat over vakantie.

Losse podcastgesprekken rond het thema rolstoel en beperking

Sommige podcastsshows zijn niet specifiek gericht op rolstoelers maar bevatten afleveringen die wel over leven met een rolstoel gaan. Beluister bijvoorbeeld columniste en actrice Funda Müjde in ‘Rolstoelgebruikers zijn meer dan hun rolstoel’. Of deze 2 podcasts over de docuserie ‘Rolstoel Roadmovie’ uit 2019: de Dipsaus Special met Xandra Koster en Dipsaus Special met filmmaker Mari Sanders : hoe wordt in verschillende Europese landen omgegaan met mensen met een beperking en wat kunnen we daarvan leren?

Engelstalige podcasts voor en door rolstoelers

Tip van Tirzah: From the throne

Jessie, Frenchy en Antwan zijn drie hippe Afro-Amerikaanse rolstoelers uit New York. Daarmee hebben ze op twee fronten te maken met ongelijkheid en vooroordelen.  In hun podcastshow From the throne gaan ze de strijd aan. Dat levert podcasts op met stoere straattaal, heftige verhalen maar ook herkenbaarheid.

The Accessible Stall

Kyle Khachadurian en Emily Ladau van The Accessible Stall bespreken onderling allerlei problemen die (jonge) mensen met een rolstoel tegenkomen. Dat levert vermakelijke podcasts op met interessante ervaringen, nuttige informatie en een frisse, directe stijl, vergelijkbaar met die van de Dwarsliggers, maar dan vanuit Amerika en in het Engels.

The Martyn Sibley Show

Martyn Sibley is een bekende Engelse sociale ondernemer, influencer, schrijver, spreker… Zijn spierziekte en rolstoel weerhouden hem er niet van om te ondernemen, te reizen of sporten zoals duiken en skiën te beoefenen. In The Martyn Sibley Show kun je luisteren naar Martyn’s persoonlijke podcastdagboek of naar zijn gesprekken met allerlei mensen die zich inzetten voor inclusie en de rechten van mensen met een handicap.

Meer Engelstalige podcasts

Check de ’20 Best Disability Podcasts’ van FeedSpot voor een korte beschrijving en links naar meer - vooral Amerikaanse - podcasts. Een voorbeeld is United on Wheels, een podcastshow van de Amerikaanse United Spinal Association over  ‘leven met een dwarslaesie’.

Wil je meer van dit soort podcasts beluisteren?

Het aanbod Nederlandstalige podcasts voor en door rolstoelers is (nog) beperkt. Wil je meer interessante gesprekken beluisteren? Er zijn ook vlogs met vergelijkbare content. Check bijvoorbeeld de vlogs van deze YouTubers met een beperking. Of blijf op de podcastkanalen maar breid je interessegebied uit. Er zijn duizenden podcasts over allerlei andere onderwerpen die je misschien ook kunnen boeien. Gebruik de zoekfunctie van Spotify of andere platforms om podcasts in jouw straatje te vinden. Probeer bijvoorbeeld zoektermen zoals ‘diversiteit’ of ‘toegankelijkheid’.

Ken jij nog interessante podcasts die we hier niet hebben genoemd? Laat het ons weten!

Foto's via De Dwarsliggers en Coloplast.