Delen:
Take it offline!
This Education in Motion resource is also available as a printable PDF.
Downloaden PDF
Wintersport is een populaire vakantie en activiteit voor vele Nederlanders. Voor mensen met een beperking is het niet vanzelfsprekend om op wintersport te kunnen, maar aangepast skiën is meer en meer in trek, waardoor het hebben van een beperking niet langer een belemmering vormt om deze sport te beoefenen.
Om er zeker van te zijn dat het skiën voor mensen met een beperking echt veilig is, is het belangrijk dat de bestemming beschikt over toegankelijke faciliteiten en pistes.
Wat maakt aangepast skiën bijzonder?
Skiën biedt de beoefenaar een gevoel van vrijheid, glijden en snelheid en heerlijk buiten in de natuur zijn. Ondanks dat het wat meer organisatie en aanpassingen vergt, kunnen mensen met een beperking dit net zo goed ervaren.
Aangepast skiën is bij uitstek een sport die een gevoel van vrijheid en autonomie kan bieden.
Vormen van aangepast skiën
Er zijn verschillende vormen van aangepast skiën. Welke vorm bij jou past hangt af van je beperking en je mogelijkheden. Zeker als je een combinatie van verschillende beperkingen hebt - lichamelijk, verstandelijk en/of zintuigelijk - is het belangrijk om goed te kijken welke aanpassingen voor jou het meest geschikt zijn om zo veilig en zelfstandig mogelijk te kunnen skiën.
Staand skiën of snowboarden
Staand skiën op twee ski’s of snowboarden is mogelijk als je een of beide armen mist of als je een amputatie onder de knie hebt en een sportprothese draagt.
Bij een amputatie boven de knie, verlamming of beperkt functioneren van één been, kan je staand skiën op één ski.
Zowel bij skiën op één dan wel op twee ski’s wordt gebruik gemaakt van krukskietjes (skistokken met kleine skietjes eronder) voor de balans. Staand skiën met krukski’s is ook geschikt voor mensen met een verstandelijke of cognitieve beperking die extra ondersteuning nodig hebben om hun evenwicht te bewaren.
Zitskiën
Er zijn verschillende zitski’s voor mensen die niet staand kunnen skiën. De zitski is een soort zitkuip die bevestigd is op een of twee ski’s. De meest gangbare zitski’s, de mono-ski, dual-ski en bi-unique, hebben een of twee gefixeerde ski’s en worden gebruikt in combinatie met krukski’s om te sturen en in evenwicht te blijven. Om deze ski’s te kunnen gebruiken moet je een behoorlijk goede arm- en handfunctie hebben en een goede balans.
De mono- en dual-ski bieden de meeste mogelijkheden en er kan op bijna alle pistes comfortabel en op hoge snelheid geskied worden, maar ze zijn ook het moeilijkst te hanteren.
Voor mensen die niet in staat zijn zelfstandig te skiën, kunnen deze zitski’s worden uitgerust met een beugel waardoor een begeleider de zitski kan voortduwen.
Voor mensen die zichzelf niet goed in balans kunnen houden zijn er zogenaamde kartski’s. Hierbij is de zitkuip bevestigd op twee wijd uit elkaar staande ski’s die afzonderlijk worden bediend met handles. Hierdoor kunnen de ski’s in Pflug gezet worden om snelheid te verminderen.
Omdat bij deze zitski’s geen krukski’s gebruikt worden kan de skiër zich niet zelf voortprikken op vlakke stukken en is afhankelijk van een begeleider bij het instappen in een lift. De begeleider is ook nodig bij het skiën, omdat bij steile hellingen het remvermogen onvoldoende kan zijn en de begeleider dan moet kunnen bijremmen met behulp van leidsels.
Visueel skiën of snowboarden
Als je blind of slechtziend bent, kan je skiën met een begeleider. De visueel beperkte persoon draagt een felgekleurd hesje met het woord ‘BLIND’ en drie zwarte stippen (het internationale symbool om aan te duiden dat iemand een visuele beperking heeft) en de begeleidende skiër draagt een hesje met het woord ‘GUIDE’ en een gevarendriehoek.
Zo kunnen andere skiërs zien dat deze personen bij elkaar horen en extra ruimte nodig hebben.
Afhankelijk van de aandoening en de voorkeur van de persoon met de visuele beperking, skiet deze voor of achter de begeleider.
Indien mogelijk volgt de persoon de begeleider en waar nodig geeft deze verder verbale instructies. Vaak wordt gebruik gemaakt van radiografisch contact (hetzelfde systeem dat ook tijdens een motorrijles wordt gebruikt), omdat de begeleider anders niet altijd gehoord wordt.
Aangepaste wintersportvakanties
Voor de meeste mensen met een beperking is het belangrijk de juiste begeleiding te krijgen bij het skiën, zeker als je voor het eerst op wintersportvakantie gaat. Daarom kan het fijn zijn om een georganiseerde groepsreis te boeken. Er zijn verschillende organisaties die aangepaste reizen aanbieden naar populaire wintersport bestemmingen. Er zijn vaak verschillende groepen ingedeeld op vorm van aangepast skiën en de beperking.
Een bijkomend voordeel is dat de huur van het aangepaste skimateriaal vaak inclusief is en door de organisatie zelf geleverd wordt. Ook wordt voor de reis gebruik gemaakt van rolstoeltoegankelijke bussen met aangepast toilet en uiteraard verblijf je in een toegankelijke accommodatie.
De meeste organisaties werken met vrijwillige begeleiders en skileraren die specifiek getraind zijn in het begeleiden van mensen met een beperking. Het is wel belangrijk te checken wat de richtlijnen van de organisaties zijn met betrekking tot ADL (Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen), omdat in sommige gevallen het nodig kan zijn zelf ADL-hulp te regelen.
Wil je liever zelfstandig op wintersport: alleen, met familie of met vrienden? Het kan lastig zijn uit te vinden welke skigebieden goede, toegankelijke voorzieningen hebben. De Vereniging van Gehandicapte Wintersporters heeft een lijst met uitgebreide beschrijvingen van een groot aantal skigebieden die je kunnen helpen de juiste plek te kiezen.
Sommige organisaties bieden op bepaalde bestemmingen skilessen voor mensen met een beperking aan. Vaak zijn dit 1-op-1 privélessen om de juiste begeleiding te waarborgen. Er zijn ook organisaties die skilessen of skitrips aanbieden voor een privégroep (familie of vrienden), waarvan één deelnemer een beperking heeft, die dan binnen de groep 1-op-1 begeleid wordt.
Tenslotte is er de mogelijkheid voor familieleden of vrienden om voor vertrek getraind te worden in het begeleiden van een person met een beperking, zodat zij je kunnen begeleiden tijdens je skivakantie. Ook bieden veel organisaties de mogelijkheid om aangepast skimateriaal te huren.
Wil je van tevoren alvast even oefenen? Er zijn verschillende organisaties die in indoor skihallen in Nederland lessen of clinics verzorgen, zodat je kan oefenen en aan het aangepaste materiaal kan wennen.
Hieronder vind je een lijst met organisaties die zich inzetten om het voor mensen met een beperking mogelijk te maken te genieten van de wintersport. Zij organiseren:
- wintersportreizen
- aangepaste skilessen in Nederland en op de wintersportbestemming
- training voor begeleiders
- verhuur van aangepast skimateriaal.
Verder vind je op deze websites handige informatie en tips om het meeste te halen uit je skivakantie: