Tips voor een rolstoeltoegankelijke badkamer [+ infographic]

In Nederland douchen we graag. Waar onze ouders vroegen 1 x per week onder de douche gingen, staan wij nu dagelijks onder de douche en soms wel vaker. Wanneer je slecht ter been bent, problemen hebt met je evenwicht of wanneer je een rolstoel gebruikt, spring je niet zo 1-2-3 onder de douche. En naar het toilet gaan vergt ook even wat meer werk.

Een rolstoeltoegankelijke badkamer is dus geen luxe maar een noodzaak! Het biedt niet alleen een makkelijke toegang en meer comfort, maar vergroot ook de zelfstandigheid en waardigheid van de persoon in kwestie.

Maar waar moet je rekening mee houden voordat je een aangepaste badkamer laat plaatsen die geschikt is voor gebruik met een rolstoel?

Wat zijn de voorschriften voor een rolstoeltoegankelijke badkamer?

In Nederland zijn er bepaalde voorschriften voor rolstoeltoegankelijke toiletten en badkamers. Deze gelden voor sanitaire voorzieningen in commerciële en openbare plaatsen zoals hotels, restaurants, treinstations enz., maar je kan deze aanbevelingen wel in gedachten houden als je van plan bent om thuis een aangepaste badkamer te creëren.  

De voorschriften geven bijvoorbeeld aan dat er mengkranen gebruikt moeten worden in een badkamer voor mensen met een beperking. De spiegels en wandbeugels moeten op een hoogte geplaatst worden die makkelijk bereikbaar zijn vanuit een handbewogen en elektrische rolstoel. Ook moet er rekening gehouden worden met de hoogte van de armaturen en de onderlinge afstand daarvan.

Toegankelijke wastafels voor rolstoelgebruikers

Wastafels moeten worden opgehangen, zodat er ruimte is onder de gootsteen. Daarnaast moet de wastafel voorzien zijn van een mengkraan die idealiter met een gesloten vuist bediend kan worden. Mengkranen met één hendel, drukknop of automatische sensor zijn het meest ideaal.

Aangepast toilet

Momenteel zijn er op de markt toiletmodellen beschikbaar die een opening aan de voorkant hebben, zodat deze ook als een bidet gebruikt kunnen worden. Dit kan heel handig zijn voor veel rolstoelgebruikers.

Verder is het raadzaam dat aangepaste toiletten:

• opgehangen worden
• ergonomisch zijn
• voorzien zijn van een handmatig of pneumatisch mechanisme zodat ze kunnen kantelen

Geschikte toiletten kunnen verschillende hoogtes hebben, variërend van 44 tot 50 cm. Ook wordt aanbevolen dat het toilet aan de ene kant beugels heeft en aan de andere kant een inklapbare steun, waarbij de toiletrolhouder op een comfortabele en makkelijke hoogte geplaatst is. Het is belangrijk om te bepalen of de persoon in kwestie de rechterhand of linkerhand gebruikt bij het verplaatsen vanuit de rolstoel naar het toilet.

Aangepaste douche

Een inloopdouche wordt aanbevolen. Dit kan een doucheruimte zijn in een badkamer, waarbij de vloer van de douche ook de vloer van de badkamer is of een douche waarbij de douchbak op gelijke hoogte is met de omliggende vloer. Over het algemeen is de aanbevolen minimum afmeting 100x100 cm. De afvoer kan helaas minder effectief zijn voor dit soort douches dus is er vaak een afvoerpomp nodig om het overtollige water te verwijderen. De pomp moet makkelijk bereikbaar zijn voor onderhoud. Het is raadzaam om anti-slip douchematten te gebruiken rondom de douchebak. Dit voorkomt dat iemand kan uitglijden.

Een douchezitting met een rugleuning moeten tegen de muur gemonteerd worden en een afmeting hebben van tenminste 45x45 cm met een ruimte van minimaal 50 cm tussen de muur en het midden van de stoel. Douchekranen en een in hoogte verstelbare douchekop (op een verschuifbare stang) moeten binnen handbereik van de stoel worden geplaatst en bij voorkeur op een hoogte van 75 cm vanaf de vloer.

Douchekranen moeten een automatische sensor of hendel hebben en bij voorkeur geplaats zijn op een hoogte van 75 tot 100 cm vanaf de vloer. Beugels moeten stevig bevestigd worden binnen handbereik. Bij voorkeur moeten alle beugels contrasteren met de omringende muren qua kleur en helderheid, zodat deze duidelijk zichtbaar zijn.

Een aantal tips voor aangepaste badkamers

• Plaats een schuifdeur - Een schuifdeur creëert aanzienlijk meer ruimte in een aangepast toilet, zodat de rolstoel gemakkelijker te verplaatsen is. Als het plaatsen van een schuifdeur niet mogelijk is, is het raadzaam ervoor te zorgen dat de deur naar buiten opengaat vanwege veiligheidsredenen.
• Anti-slip douchemat - Hier heeft iedereen profijt van, maar met name mensen met een beperking. In een badkamer kan er vaak water op de grond liggen waardoor er een grotere kans bestaat op uitglijden.
• Vrije ruimte van tenminste 150 cm in diameter - Hierdoor heeft de rolstoelgebruiker net genoeg ruimte om veilig 360° te kunnen draaien.
• Wandbeugels - Aangepaste badkamers moeten voorzien zijn van wandbeugels dichtbij het toilet en in de aangepaste douche. Je moet er altijd voor zorgen dat de muren en tegels in goede staat zijn na het installeren van de beugels.
• Hoogte van de armaturen - Alle badkameraccessoires, waaronder zeephouders, handdoekrekken of planken moeten op een maximale hoogte van 120 cm vanaf de vloer geplaatst worden, zodat rolstoelgebruikers hier makkelijk bij kunnen.
• Hoogte van de toiletpot - Voor een rolstoelgebruiker is het wenselijk dat de toiletpot even hoog is als de rolstoel, zodat men zich makkelijk kan verplaatsen vanuit de rolstoel naar de toiletpot.
• Aangepaste toiletbril - Deze moeten regelmatig gecontroleerd worden om ervoor te zorgen dat de toiletbril veilig en in perfecte staat is om het risico op vallen te verminderen.
• Verlichting - Zorg ervoor dat de lichtschakelaar bereikbaar is voor een rolstoelgebruiker (op een hoogte tussen 90 en 120 cm) en dat deze eenvoudig te vinden is.
• Badkamermeubel - Het is raadzaam om geen ingebouwde meubels te plaatsen in aangepaste badkamers. Een ingebouwd kastje onder de wastafel maakt het bijvoorbeeld moeilijk voor de rolstoelgebruiker om bij de wastafel te komen. Rolstoelgebruikers moeten zich altijd met gemak in de badkamer kunnen verplaatsen en makkelijk bij alle dingen kunnen komen.

Het belangrijkste is dat je zelf nagaat wat jij/jullie willen. Hoe het douchepatroon is waar jij/jullie je prettig bij voelen en wat handig is, ook eventueel met kinderen.

De badkamer moet praktisch en comfortabel zijn, maar het oog wilt ook wat!

Kan je een vergoeding krijgen als je een woningaanpassing nodig hebt?

Of je een vergoeding krijgt voor het aanpassen van je badkamer is afhankelijk van verschillende zaken en kan ook per gemeente verschillen. Je kan een vergoeding aanvragen/krijgen via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) of de Wet Langdurige Zorg (WLZ).

Vraag bij je gemeente na wat de mogelijkheden zijn!

Vind de juiste rolstoel voor meer toegankelijkheid en bewegingsvrijheid

Op zoek naar een compacte rolstoel met een ultracompacte draaicirkel voor in huis en badkamer? Bekijk dan eens de Quickie Salsa M² Mini of de Quickie Q700 M. Een lichtgewicht handbewogen rolstoel nodig? Waarom maak je dan niet een vrijblijvende pasafspraak voor een rolstoelpassing?