Delen:
Take it offline!
This Education in Motion resource is also available as a printable PDF.
Downloaden PDF
Lekker eten is een van de grootste geneugten van het leven en we houden er allemaal van. De een houdt van een gehaktbal met jus, de ander van een culinair hoogstandje. Wat we ook lekker vinden, we weten allemaal dat gezond eten goed voor je is. Een goed voedingspatroon geeft je energie, voorkomt infecties en helpt je ook om een ideaal lichaamsgewicht te behouden. Ook regelmatig sporten en bewegen is goed voor ieder mens.
Dit klinkt allemaal logisch, maar wat als je een dwarslaesie hebt? Dan kan sporten en bewegen een hele grote en soms ook onmogelijke opgave voor je zijn. Goede voeding wordt dus nog belangrijker om gezond te blijven. Waar moet je dan zo al aan denken?
Waarom is voeding zo belangrijk na een dwarslaesie?
Er zijn veel medische aandoeningen en complicaties die optreden na een dwarslaesie waar je geen controle over hebt - zoals spierweefselverlies door gebrek aan beweging, verlamming van ledematen of lichaamsfuncties en zwakkere spieren of botten. Voeding kan dus een belangrijke rol spelen in de verdere ontwikkeling van deze complicaties. Want misschien kunnen sommige medische aandoeningen voorkomen worden door je aan een gezond en uitgebalanceerd voedingspatroon te houden.
Een van de grootste zorgen die dwarslaesie patiënten vaak hebben wanneer ze hun weg naar herstel beginnen, is het onvermogen om te oefenen en actief te blijven. Dit is niet alleen heel frustrerend, maar je gewicht kan ook nog eens toenemen. Je lichaam heeft een lagere stofwisseling en heeft minder energie (calorieën) nodig om te kunnen functioneren wanneer je niet of nauwelijks beweegt. Als je dan je voedingspatroon niet aanpast en je voedsel blijft consumeren met veel calorieën en weinig voedingswaarden dan kom je aan!
Gelukkig zijn er ook genoeg mensen met een dwarslaesie die wel, misschien onder het toezicht van een fysiotherapeut of een revalidatie-deskundige, kunnen bewegen of sporten. Tijdens het sporten of bewegen ontwikkel je niet alleen spieren en verbrand je calorieën, je bevordert ook je stemming door het vrijkomen van endorfine.
Als je je met een dwarslaesie niet aan goede voedingsrichtlijnen houdt, riskeer je niet alleen gewichtstoename, maar mogelijk ook diabetes en een verhoogd cholesterolgehalte, wat extra druk op het hart kan veroorzaken en kan leiden tot een overvloed aan andere aandoeningen.
Andere voordelen van kwalitatieve voeding
Problemen met je blaas en darmen is niet ongebruikelijk wanneer je een dwarslaesie hebt. Een goed voedingspatroon en inname schema kan dan een positieve werking voor je hebben. Door een dwarslaesie kan ook het spijsverteringskanaal langzamer gaan werken. Het eten van vezelrijkvoedsel zoals vers fruit, groenten en volkorenproducten is dan zeker aan te raden, want het bevordert de spijsvertering en voorkomt obstipatie omdat de darmen actief blijven.
Decubitus komt ook vaak voor bij mensen die beperkt zijn in hun bewegen of die een lange tijd in een rolstoel moeten zitten of in bed moeten liggen. Decubitus kan optreden wanneer er een grote druk gedurende een korte periode, of een kleinere druk gedurende een langere periode op de huid wordt uitgeoefend. De druk vermindert de bloedtoevoer naar dat deel van de huid en er ontstaat een zweer wanneer er te weinig voedingsstoffen aanwezig zijn.
Decubitus komt ook voor bij mensen met een overgewicht of die een aandoening hebben die de doorbloeding beïnvloedt zoals Diabetes Type 2. Door het dagelijks eten van voldoende eiwitten, kan je de kans op het krijgen van deze zweren verkleinen, bestaande zweren genezen en een gezond lichaamsgewicht behouden. Eiwitten zitten in vlees, vis, eieren, gevogelte en peulvruchten.
Diverse studies hebben aangetoond dat het eten van bewerkte producten zoals gesneden vleeswaren, verpakte kant en klare maaltijden, junkfood en de mierzoete snacks en drankjes een grote invloed hebben op het mentale welzijn. Er is aangetoond dat het risico op depressie, angsten, stress en zelfs bipolaire storingen flink hoger is. Ook spelen al deze bewerkte voedingsmiddelen een rol bij het ontstaan van andere psychische aandoeningen zoals ADHD, Ziekte van Alzheimer en schizofrenie.
Verdere richtlijnen voor een gezond voedingspatroon
Geniet van eten, maar met mate. Eet vooral niet te snel (bijvoorbeeld tijdens het televisiekijken), want hierdoor ga je vaak te veel eten. Voorkom overgrote porties en gebruik een kleiner bord, schaal of glas. Als je uit eten gaat, kies dan ook eens voor een kleiner gerecht of deel je gerecht met iemand of neem een deel van je maaltijd mee naar huis. Dit is niet alleen heel makkelijk om te doen, het is ook heel effectief!
Kook zelf of laat anderen voor je koken! Door zelf te koken in plaats van kant en klare maaltijden op te warmen in een magnetron heb je meer controle over wat er in je eten verwerkt wordt.
Zorg ervoor dat je maaltijd voor 50% bestaat uit verse groenten en fruit. Eet rode, oranje en donkergroene groenten, zoals tomaten, zoete aardappelen en broccoli. Koop verse groenten en fruit of bevroren zonder toegevoegde sauzen, suikers of toevoegingsmiddelen.
Als je zin hebt in een snack, ga dan voor vers fruit, groenten of ongezouten noten, dit zijn natuurlijke snacks en deze zijn niet alleen lekker maar ook gezond!
Gebruik magere melk in plaats van halfvolle of volle melk. Dit bevat net zoveel calcium, vitamine D en andere essentiële voedingsstoffen als (half)volle melk, maar dan met minder vet, cholesterol en calorieën. Magere sojamelk of andere koeienmelkalternatieven zijn ook een goede keuze, zolang deze tenminste 30% calcium en 25% vitamine D per kopje bevatten.
Vergelijk het natriumgehalte in producten zoals soep, brood en diepvriesmaaltijden en kies het product met het laagste gehalte. Natrium kan namelijk de bloeddruk verhogen. Voeg specerijen en kruiden toe om het voedsel op smaak te brengen zonder zout toe te voegen.
Drink water of suikervrije frisdrank. Niet suikervrije frisdranken bevatten ongeveer 40 klontjes suiker in een normale 1,5 liter fles.
Eet niet iedere dag voedsel met verzadigde vetten zoals cake, koekjes, ijsjes, pizza, kaas, worstjes en hamburgers. Maar gewoon af en toe en dat kan echt geen kwaad. Iedereen heeft weleens zin in iets ongezonds!
Gebruik olie in plaats van vet of boter voor het bereiden van maaltijden. Olijfolie, koolzaadolie of kokosolie is een zeer goede optie.
Een andere gezonde optie is het grillen van het vlees, groenten en fruit. Gegrilde champignons, wortelen, paprika of aardappelen geven extra smaak aan je maaltijd evenals het toevoegen van uien, erwten en tomaten.
Lees zeker ook de etiketten. Als je meer en meer weet wat de fabrikanten allemaal in je eten stoppen, kan je gezondere keuzes maken.
Wat eten we vandaag? Gezond en lekker!
Heb je moeite om gezonden recepten te vinden of ben je op zoek naar inspiratie qua voeding, kijk dan eens op de volgende websites:
Bovenstaande tips zijn algemeen bekend en je weet het dus vast al wat gezond eten betekent. Echter ondanks dat we het vaak wel weten, doen we het niet. En juist wanneer je een dwarslaesie hebt en je beperkter bent in het bewegen is het extra belangrijk. Niet alleen om gewichtstoename en mogelijke andere klachten te voorkomen/te beperken, ook om je beter en vitaler te voelen en te genieten van het leven.
Eet smakelijk!
Afbeeldingen van Karolina Grabowska en RitaE via Pixabay