Hoe speel je rolstoelbasketbal en wat zijn de regels?

Wist jij dat rolstoelbasketbal één van de populairste aangepaste sporten ter wereld is. Er zijn al in meer dan 75 landen rolstoelbasketbalcompetities!

De geschiedenis van rolstoelbasketbal

Even terug in de tijd… rolstoelbasketbal werd oorspronkelijk bedacht in 1946 door Ludwig Guttmann, een neuroloog in het Stoke Mandeville Hospital in Engeland. Guttmann behandelde revaliderende patiënten, waarvan er velen gewond waren geraakt op de slagvelden van de Tweede Wereldoorlog, met ruggengraatletsels en andere lichamelijke handicaps.

In zijn nieuwe rol begon dr. Guttmann, die een getalenteerde revalidatiespecialist bleek te zijn, een reeks nieuwe vrijetijdsactiviteiten toe te voegen aan de revalidatieprogramma's voor zijn patiënten. Aangepaste sportactiviteiten werden al snel de meest succesvolle component van het nieuwe en verbeterde revalidatieprogramma van dr. Guttmann. De aangepaste sporten waaronder rolstoeldarten en rolstoelbasketbal, stimuleerden lichte fysieke activiteiten en gaven patiënten van Stoke Mandeville de kans om een meer ontspannen sociale interactie te ervaren.

Het succes van het revalidatieprogramma van dr. Guttmann heeft een reeks ontwikkelingen in de aangepaste sportgemeenschap in gang gezet. In 1948 werden de eerste Paralympische Spelen georganiseerd in het Stoke Mandeville Hospital door dr. Guttmann. Rond 1950 won rolstoelbasketbal snel aan populariteit onder de patiënten en het personeel. De sport bleef zich ontwikkelen en uitbreiden totdat in 1973 de belangrijkste regelgevende instantie in de aangepaste sport, de International Stoke Mandeville Games Committee, zijn eerste subafdeling voor sport creëerde. Vanaf toen werd een rolstoelbasketbalcommissie opgericht. Deze suborganisatie wordt nog steeds beschouwd als de voorloper van de huidige International Wheelchair Basketball Foundation (IWBF).

Hoe wordt rolstoelbasketbal gespeeld?

Er zijn niet veel verschillen tussen de regels van rolstoelbasketbal en valide basketbal. De lijnlocatie, veldgrootte, baskethoogte, hoepelring, spelduur en balspecificaties zijn allemaal precies hetzelfde.

Rolstoelbasketbal is een snel en dynamisch spel dat in vier kwarten van tien minuten wordt gespeeld. Er is een 24-seconden schotklok, wat betekent dat binnen 24 seconden na het krijgen van van bal het team moet schieten op de basket. Een speler kan zijn rolstoel pushen en tegelijkertijd met de bal dribbelen. Zodra de speler de bal oppakt en op zijn schoot legt, mag hij de rolstoel maar twee keer pushen voordat hij de bal moeten doorspelen, dribbelen of schieten. Hoewel rolstoelbasketbal geen contactsport is, is de rolstoel het verlengstuk van het lichaam van een speler, dus contact komt veel voor! Het spel is snel en agressief!

Het puntensysteem maakt de sport toegankelijk voor alle sporters met een handicap. Om ervoor te zorgen dat wedstrijden eerlijk verlopen, wordt er met een zogenaamd puntensysteem gewerkt. Afhankelijk van de handicap (zware of licht) worden spelers ingedeeld van 1 t/m 4.5. Een rolstoelbasketbalteam bestaat uit vijf spelers en het totaal van hun scores mag niet hoger zijn dan 14 punten.

Een basketbalrolstoel nodig?

Voor rolstoelbasketbal moet je een lichtgewicht handbewogen rolstoel gebruiken. Deze rolstoelen worden gemaakt op basis van de individuele specificaties van de speler wat betreft grootte, hoogte en zithoek. Maar ook voor de verschillende handicaps, speelposities en speelniveaus.

Daarnaast zijn deze sportrolstoelen speciaal ontworpen om de snelheid en wendbaarheid te maximaliseren, terwijl ze toch bestand zijn tegen stevige impact van andere spelers op het veld. De rolstoel heeft 2 grote achterwielen, 2 kleinere voorwielen en IS voorzien van een anti-tip systeem aan de achterkant. Als je extra stabiliteit nodig hebt, kan je ook een dubbele anti-tip systeem op het frame van je stoel bevestigen.

Spelers dragen ook strapping over hun heupen of dijen. Door de strapping zit je stevig in je basketbalrolstoel en het zorgt ervoor dat je één bent met je rolstoel.

Om ervoor te zorgen dat elk teamlid op een gelijk speelveld concurreert, stellen rolstoelbasketbalregels bepaalde voorwaarden aan rolstoelaccessoires en verbieden ze het gebruik van ‘illegale’ rem- of schakelfuncties.

Kies de juiste rolstoel

Er zijn diverse rolstoelmodellen voor basketbal op de markt. Populair zijn de Quickie All Court-modellen, deze basketbalrolstoelen hebben een sterk en lichtgewicht frameontwerp. Je kan je zitpositie aanpassen met behulp van aanpassingen aan de zithoek en het zwaartepunt. Bij deze sportrolstoel heb je de keuze uit een aluminium of titanium rolstoelframe.

Professionele rolstoelbasketbalspelers maken zelfs gebruik van de All Court Pro rolstoel die is vastgelast. Dit zorgt ervoor dat alle bewegingen van je lichaam meteen worden opgepikt door de rolstoel. Het frame van deze sportrolstoel wordt helemaal op jou aangepast en vastgelast, zodat je snel en wendbaar bent tijdens het spelen. Daarom is de vastgelaste basketbalrolstoel ideaal voor topsport!

Het Nederlands rolstoelbasketbalteam

Wij Nederlanders doen het goed op rolstoelbasketbalgebied! Op het afgelopen EK werden de Nederlandse vrouwen Europees kampioen en waren de mannen vierde. Beide zijn nu hard aan het trainen ter voorbereiding voor het WK in Hamburg, Duitsland van 16-26 augustus 2018. Leuk om te weten is dat Sunrise Medical medewerker Anton de Rooij (#6) ook in het Nederlands team zit!

Rolstoelbasketbal bij jou in de buurt

Wil je eens kijken naar een wedstrijd of zelf een keer een balletje gooien? Kijk dan eens bij een rolstoelbasketbalvereniging bij jou in de buurt.

In samenwerking met de Johan Cruyff Foundation is de NBB (Nederlandse Basketbal Bond) het project ‘Jeugdrolstoelbasketbal Nederland’ gestart. Dit project heeft als doel om jeugd met een handicap in de leeftijd van 6 t/m 20 jaar de mogelijk te bieden om rolstoelbasketbal te spelen binnen een redelijke afstand van de woonomgeving.

Rolstoelbasketbal is een mooie, intensieve sport, voor jong en oud!