Improving people's lives blog > Ouder en kind > Hoe kan je met kinderen het beste praten over het hebben van een beperking

Hoe kan je met kinderen het beste praten over het hebben van een beperking

Geplaatst:

Delen:

Take it offline!

This Education in Motion resource is also available as a printable PDF.

Downloaden PDF

Wij, als volwassenen, hebben het voorrecht en de verantwoordelijkheid om onze kinderen over de wereld en de manier waarop deze werkt te leren. Maar sommige dingen zijn makkelijker te leren dan anderen. Hoe vaak zeggen wij niet tegen onze kinderen “niet aan het fornuis komen” en “eerst goed kijken voordat je de weg oversteekt”. Maar het is een stuk moeilijker om met kinderen over een beperking te praten, waarschijnlijk omdat wij zelf ook nog veel moeten leren op dit gebied.

Vooroordeel tegen mensen met een beperking of nieuwsgierigheid

Als wij een beperking openlijk met onze kinderen gaan bespreken dan is het belangrijk een verschil te maken tussen een vooroordeel over mensen met een beperking en nieuwsgierigheid. We moeten onze kinderen leren om vraagtekens te zetten bij overtuigingen die dit vooroordeel ondersteunen, zodat ze hier over gaan nadenken. Mensen zijn geneigd om verschillen op te merken. Bijvoorbeeld een vreemdeling die binnenkomt met fel roze haar of als iemand aankomt in een koets in plaats van een auto.

Mensen en dingen die anders zijn, trekken onze aandacht en wekken onze interesse. Het waarnemen van verschillen is een belangrijk onderdeel van de menselijk gevoelens... hoe ongemakkelijk dit soms ook kan zijn, we willen onze kinderen toch de mogelijkheid geven om vragen te kunnen stellen.

Niemand wil graag een “nieuwsgierig aagje” genoemd worden, maar dit zit gewoon “in onze aard”. Nieuwsgierigheid stelt ons in staat om dingen te leren en ons te ontwikkelen, zodat wij ons meer bewust worden van de wereld om ons heen. In een maatschappij die streeft naar groei, is het helemaal geen slechte zaak dat onze kinderen nieuwsgierig zijn. Door gebruik te maken van hun nieuwsgierigheid kunnen we ze een beter gevoel van medeleven geven, zodat ze zich niet buitengesloten voelen wat uiteindelijk een meer rechtvaardige toekomst zal bevorderen.

Oma op stap met dochter en kleindochter.

Wat gebeurt er als wij vragen negeren

Het stellen van vragen betekent niet dat wij een vooroordeel hebben. Integendeel, zij bieden een mogelijkheid om het stigma rondom een beperking (handicap) te verminderen. Je hebt het vast weleens meegemaakt dat je eigen kind of een kind van iemand anders naar een onbekend persoon met een duidelijke beperking wijst of staart, misschien in de winkel of bij de dokter? Waarschijnlijk heb jij of de ouder of de leraar van het andere kind geprobeerd je/het kind af te leiden, te wijzen op het feit dat je dit niet moet doen of zelfs uit de buurt te leiden. Deze reactie komt vaak voor en is enerzijds heel natuurlijk, maar het bevestigt anderzijds juist de onjuiste relatie tussen een beperking en schaamte.

“Die persoon is heel lang,” zegt je kind tegen je. Jij knikt instemmend.

“Ja, die persoon is inderdaad heel lang.”

“Die persoon zit in een rolstoel,” zegt je kind tegen je.

“Het spijt me,” zeg jij dan waarschijnlijk terwijl je gauw de kamer verlaat met je kind. Zowel je kind als de persoon met de beperking hebben jouw schaamte opgemerkt. Hierdoor denkt je kind dat een beperking iets schandelijks is, wat men moet vermijden. Door te negeren dat je kind geïnteresseerd is in iemand met een beperking, heb je per ongeluk aangetoond dat deze mensen “anders” zijn.

Verstrikt in de verantwoordelijkheden en bijgedachten die horen bij het volwassen zijn, ben jij bekent met een sociaal stigma waarvan je kind niets afweet. Als we een beperking als een taboe beschouwen dan leren wij onze kinderen onopzettelijk dat dit ook zo is. Daarom is het belangrijk dat kinderen gewend raken aan het feit dat niet iedereen hetzelfde is en dat men zich hier niet voor hoeft te schamen.

Tips

Het erkennen dat het belangrijk is om kinderen te leren positief om te gaan met mensen met een beperking is een eerste stap. Maar het is vaak moeilijker om dit in de praktijk te brengen. Gelukkig zijn er een aantal eenvoudige dingen die gedaan kunnen worden om een beperking/handicap op een andere manier te bespreken, zodat de komende generatie mensen met een beperking niet buitensluit.

  • Spreek openlijk over een beperking. Kinderen luisteren vaak naar wat volwassenen om hen heen zeggen en we moeten ervoor zorgen dat ze weten dat ze hier gewoon over mogen praten. Leg dingen duidelijk uit en gebruik geen moeilijke woorden.
  • Beantwoord alle vragen eerlijk en oprecht. We weten dat er veel verschillen in de wereld zijn en we moeten onze kinderen bijbrengen dat mensen met een beperking ook normale mensen zijn. Als kinderen vragen stellen dan moeten wij proberen deze te beantwoorden zonder een oordeel te hebben.
  • Ga op een positieve manier om met een beperking. Hoewel er nog een lange weg te gaan is, zijn er steeds meer boeken en televisieprogramma’s die over mensen met een beperking gaan. Spelenderwijs leren kinderen het meest (en dit geldt soms ook voor volwassenen!). Deze middelen zijn een fantastische mogelijkheid om dit onderwerp voor het eerst ter sprake te brengen.
  • Benadruk de overeenkomsten. Zowel kinderen als volwassenen begrijpen dingen beter als ze een referentiekader hebben. Laat kinderen zien dat ze helemaal niet zo anders zijn dan een vriendje met een beperking. Ze spelen allebei met hetzelfde speelgoed. Kinderen zijn goed in het vinden van overeenkomsten en het is een schitterende kans om een beperking bespreekbaar te maken en andere vooroordelen te vermijden.

Kinderen samen aan het spelen.

Waarom is dit belangrijk?

Iedereen is anders maar we hebben één ding gemeen: we willen er allemaal bij horen en gerespecteerd worden. Een beperking is alleen eng als wij hieraan toegeven. Door ons best te doen om op een positieve manier met een beperking om te gaan, kunnen wij onze kinderen leren hoe ze op een aardige en normale manier met mensen met een beperking kunnen omgaan. We kunnen hen leren hoe ze goede vrienden kunnen zijn terwijl ze opgroeien in een wereld waar iedereen uniek is, met of zonder beperking!

Handige hulpmiddelen

Gelukkig zijn er tegenwoordig handige hulpmiddelen beschikbaar die je kan gebruiken om dit onderwerp te bespreken met je kind.

Zo zijn er in Nederland verschillende programma’s over mensen met een beperking, zoals Tjommie. En natuurlijk zijn er ook boeken verkrijgbaar, waardoor je kind een positief beeld krijgt van iemand met een beperking. Bijvoorbeeld Ambers Ezeltje, Piepmuis en de renrace, Renske met wielen, Kerstmisaurus en Samuel.

En voor jou als ouder zijn er online platformen waar je informatie kan vinden over dit onderwerp en hoe je hiermee om moet gaan. Ook kan je hierover praten met andere ouders om ideeën en gedachten uit te wisselen, zoals Jopla.nl en Bosk.nl.

Laten we het juist bespreekbaar maken in plaats van het stil te zwijgen!