Het taboe seks in de gehandicaptenzorg

Seks, intimiteit en de zorg. Dit is nog altijd een gevoelig onderwerp waar veel mensen en zorgmedewerkers niet graag over praten. Maar iedereen heeft behoeftes en recht op intimiteit en seksualiteit. Op de Piramide van Maslow is het zelfs een van de belangrijkste levensbehoefte. Dus iemand met een lichamelijke of verstandelijke beperking heeft dus ook behoefte en recht hierop. Het blijkt dat het voorzien van intimiteit en seks het welzijn en het welbevinden verbetert.

Wat intimiteit en seks precies inhouden, is voor iedereen anders en kan afhankelijk zijn van de aard en ernst van de beperking. Om een goed seksleven te kunnen hebben is het belangrijk te ontdekken wat je leuk vindt en hierover te praten met je partner of met je verzorger, want een lichamelijke of verstandelijke beperking kan van invloed zijn op je seksleven. Voor iedereen zijn er verschillende mogelijkheden om toch te kunnen genieten van seks en intimiteit.

Hulp en diensten

Er zijn verschillende manieren om ondersteuning te vinden in de beleving van jouw seksualiteit of die van je partner. Naast seksuele hulpmiddelen (vibrators, masturbators, etc.) kan je ook een beroep doen op seksuele dienstverlening. In Nederland zijn er een aantal instanties die zich hard maken voor dit onderwerp.

Verschillende hulpdiensten

We kennen in Nederland verschillende hulpdiensten. De aangeboden diensten kunnen variëren in het geven van voorlichting en trainingen om te leren omgaan met jouw seksuele behoefte, het aanreiken van ondersteunende producten tot aan het aanvragen van een sekswerker.

Verschil tussen sekswerk en prostitutie

Het woord prostituee staat in het Frans voor “iemand die beschikbaar gesteld wordt voor seks”. Sekswerk is een breder en inclusiever begrip. Een sekswerker verleent een seksuele/erotische dienst, het lichaam wordt niet passief ‘beschikbaar gesteld’.

Seksuele dienstverlening

Er zijn in Nederland verschillende hulpdiensten die seksuele en informatieve dienstverlening aanbieden. We noemen er een aantal op:

Snoezelzorg

Snoezelzorg is een stichting die de zorgvraag van een cliënt - mensen met een lichamelijk- en/of verstandelijke beperking, ouderen en mensen met een psychiatrische achtergrond – koppelt aan een snoezelverzorger of sekszorger. Zij bieden de mogelijkheid om gebruik te maken van betrouwbare en veilige zorg.

Aan snoezel- en sekszorg zijn kosten verbonden. Deze kosten zijn vaak vele malen lager dan wat je voor een prostituee zou moeten betalen. Snoezelzorg heeft daarom ook een adviserende rol voor cliënten die frequente zorg afnemen om te voorkomen dat ze niet in financiële problemen komen. Daarnaast is de nazorg ook belangrijk. Er wordt contact gezocht via een consulent om na te gaan of alles naar wens is gegaan en wat in de toekomst wellicht anders moet.

Stichting Alternatieve Relatiebemiddeling (SAR)

De SAR is in 1982 gestart in ‘Het Dorp’ (Arnhem) door bewoners met een lichamelijke beperking. Zij hebben geen winstoogmerk en kunnen daarom betaalbare tarieven rekenen. De SAR is er voor mensen die het moeilijk vinden om seksuele contacten aan te gaan vanwege hun beperking. De SAR bemiddelt tussen mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking en professionals die tegen betaling intimiteit en seks verzorgen. Mensen met sommige psychiatrische stoornissen kunnen in overleg in aanmerking komen. De SAR bemiddelt voor hetero’s, homo’s and transgenders met een beperking.

De SAR werkt alleen samen met professionals die betrokken en respectvol zijn. Dit zijn liefdevolle, professionele mannen en vrouwen die vaak veel ervaring hebben in de zorgsector. Dankzij SAR kunnen mensen met een beperking ook genieten van seks en intimiteit.

Flekszorg

Flekszorg is een jonge, dynamische, snelgroeiende bemiddelingsorganisatie. Samen met een team van 60-70 hulpverleners werken ze aan de ontwikkeling en kwaliteitsverbetering van de sekszorg. Het team bestaat uit hetero’s, homo’s en biseksuelen, 20 tot 60 jaar, divers in uiterlijk, karakter, achtergrond, ervaring of opleiding en verspreid over heel Nederland.

Wanneer iemand geen of onvoldoende bevredigend seksueel contact heeft dan kan Flekszorg een oplossing bieden door een ‘betaalde vriend(in) voor die persoon te zoeken of een sekscontact te regelen. Sekszorg is voor alle mensen, alle beperkingen en alle leeftijden. Je moet echter wel 18 jaar of ouder zijn.

Veel jongeren met een beperking zijn beperkt in het aangaan en onderhouden van (seksuele) contacten waardoor ze geen of weinig seksuele ervaring hebben. Flekszorg kan hier verandering in brengen, zodat ook mensen met een beperking seksuele contacten kunnen hebben.

Voor Intieme Zorg (VIZ)

Voor Intieme Zorg zorgt voor intieme zorg voor mensen met een beperking ter bevordering van of ondersteuning van het lichamelijk, emotioneel en sociaal welzijn te bevorderen. Dit doen zijn in de Rotterdam, de Drechtsteden en in de BAR-gemeenten.

De intieme zorg is voor iedereen verschillend en kan dus op diverse manieren ingevuld worden.  De mogelijkheden zijn ruim. Hygiëne & veiligheid, persoonlijke aandacht, geheimhouding en passie voor het vak staan voorop!

De ultieme zorg

De ultieme zorg gaat verder dan begeleiden alleen. Zij richten zich op het verzorgen van genegenheid, intimiteit en seksualiteit voor mensen met een beperking. Dit kan dus ook zijn voor een bioscoopbezoek, een wandeling, een dagje strand of voor een gezellig etentje. En voor een stapje verder, wanneer er seksuele behoeften zijn.

Zij werken met een duidelijke procedure, heel discreet en met heldere kosten.

Informatieve dienstverlening en/of producten

Nederlandse Vereniging Voor Seksuologie (NVVS)

De NVVS is een wetenschappelijke vereniging voor iedereen die zich beroepsmatig bezighoudt met seksuologie, zoals artsen, psychologen, maatschappelijk werkers, deskundigen op het gebied van voorlichting, preventie en onderwijs en wetenschappelijke onderzoekers.

De NVVS bewaakt de kwaliteit van het seksuologisch onderwijs en de seksuologische hulpverleningen. Zij organiseren regelmatig studiedagen en stellen kwaliteitseisen vast voor seksuologen. De NVVS neemt ook deel aan (maatschappelijke) discussies over seksualiteit. In samenwerking met de Rutgers Nisso Groep en Stichting Intermobiel hebben zij zich in 2007 ingezet voor betaalde hulpverlening aan mensen met een chronische ziekte of handicap. Verder hebben zij contact met de overheid en verzekeraars voor een goede en betaalbare hulpverlening.

Met name jongeren met een handicap kunnen terecht bij de NVVS als ze vinden dat er in een instelling nauwelijks aandacht wordt besteed aan seksualiteit of als hulpverleners niet goed weten hoe ze seksuele problemen moeten aanpakken. De NVVS kan deze jongeren in contact brengen met goede seksuologen.

EduSex

EduSex is deskundig op het gebied van seksualiteit bij mensen met een beperking. Van trainingen, consulten en workshops tot een webwinkel met producten voor voorlichting.

Sense

Sense is een organisatie waar je op de website, per mail of telefonisch al je vragen kan stellen op het gebied van seks, verliefdheid, liefde en alles wat daarbij komt kijken. Op de site vind je ook veel informatie, video’s en blogs van anderen.

Tot slot

Al de bovenvermelde instanties maken zich sterk om de taboe seksualiteit en een handicap te doorbreken, omdat iedereen behoefte en recht heeft op seks.

Daarom moet seks in elke relatie bespreekbaar zijn, ongeacht of jij of je partner een beperking hebben. Er is voldoende informatie te vinden op het internet, dus praat over elkaars behoeften, mogelijkheden en over dingen waarvoor je je schaamt. Ga samen fantaseren en uitproberen. Waarschijnlijk is niet alles mogelijk maar wel veel. En ga vooral genieten!

Afbeeldingen van StockSnap, solas-ser en KlausHausmann via Pixabay